Terwijl we samen onze tanden zetten in de lunch, worden niet alleen hapjes besproken, maar ook de ontwikkelingen, kansen en risico’s van Artificiële Intelligentie (AI) en tools als ChatGPT. Mijn man, nog altijd omringd door software engineers, werpt de vraag op of mijn rol als coach, om het in zijn termen te zeggen, “nog wel future-proof” is want zowat iedere vraag kan door AI uitgebreid beantwoord worden. Zijn programmeurs gebruiken het ook. Dit vind ik een interessant perspectief, want ergens las ik ooit dat er slechts twee beroepen waren die met zekerheid de toekomst tegemoet gingen: automatiseerders en… je raadt het al, coaches. Als een soort digitale ontdekkingsreiziger experimenteer ik al geruime tijd met de mogelijkheden van ChatGPT van OpenAI: voor de website, voor redigeren van blogs en SEO-achtige zaken. Zeg maar mijn eindredacteur.

In dit blog neem ik je mee in mijn zoektocht naar de vraag: gaat AI de rol van een coach overnemen? Ik roep hierbij wel de hulp in van mijn virtuele metgezel, ChatGPT, om samen dit te onderzoeken. Benieuwd naar de uitkomst? Lees vooral verder.

Vragen stellen aan ChatGPT

Eerst maar eens de proef op de som genomen, en gevraagd aan ChatGPT (*zie onder) wat een coach doet:

So far, so good. Dit is inderdaad wel ongeveer waar ik me mee bezig hou. De antwoorden zijn wel een beetje een ratjetoe aan thema’s, doelen, processen, effecten en activiteiten. Maar wat is bijvoorbeeld ‘ de coach helpt leiders groeien’. Japke-d. Bouma zou zich kunnen afvragen hoeveel centimeter een goede leider is na coaching.

‘Ik wil meer balans tussen werk en privé‘ en pragmatische oplossingen

De behoefte aan balans is een vraag die coaches regelmatig krijgen van ambitieuze en slimme leiders. Dus ben ik benieuwd wat ChatGPT hierop antwoordt. Ook hier weer een heel rijtje van 10 tips. Er zitten echt wel handige tussen hoor als “Leer ‘nee’ te zeggen”, Stel duidelijke grenzen en prioriteiten, “Zorg goed voor jezelf” en “Betrek anderen”.

Dus vraag ik op ChatGPT een beetje door:

etc..

Een 10 stappenplan, overtuigend zijn deze ‘nodige’ en volgordelijke stappen. Grappig dat stap 1 adviseert om met mensen om je heen te praten.. Geïntrigeerd door de eindconclusie en nummer 9 ”durf kwetsbaar te zijn”, ga ik in gesprek met ChatGPT en leg mijn ziel en zaligheid bloot:

Wat een vriendelijke start, begripvol en het lijkt zelfs op empathie. Je voelt het al aankomen: een lijstje van 10 uiterst handige, maar wellicht open deur tips volgt direct.. Ik begin een beetje kriegel te worden. Het lijkt alsof ik een zelfhulpboek lees met de titel ‘Persoonlijke ontwikkeling voor Dummies’.

Mag ik je, zonder dat je erom hebt gevraagd, een tip meegeven? Koop geen management- of zelfhulpboek, maar gebruik ChatGPT. Ik ben oprecht enthousiast over ChatGPT. Het is een geweldige uitvinding, echt waar; voor modellen, onderzoek, marketing, spelling, content en automatiseerders. Misschien zijn deze adviezen nuttig voor het afleren van onwenselijk gedrag in de trant van ‘als je niet dik wilt worden, eet geen chips maar rijstwafels.” en voor het schrijven van eenvoudige blogs als ‘ de 10 beste tips bij delegeren’.

Maar diepgewortelde menselijke patronen en overtuigingen doorbreek je er echt niet mee.

De kwaliteit van vragen in een gesprek

Oké, terug naar mijn ChatGPT- gesprek: “ik vind hulp vragen lastig”. Als ik alle tips van ChatGPT volg kan ik dan hulp vragen? Vind ik het dan niet meer lastig?

In mijn opleiding tot counselor leerde ik wat voor soort vragen ik aan klanten kon stellen.  De mooiste vond ik “……………” Ook wel de kracht van stilte, of actief luisteren genoemd. Een simpel knikje en de woorden “Oh ja? Vertel eens verder, waar gaat dit in essentie over?”, als doorvraag techniek. Het stellen van goede vragen is deels een kunst, maar ook een techniek die je kunt leren. (Goede) vragen stellen is al een uitdaging op zich – probeer het maar eens een weekje. Stil zijn na een vraag lukt ChatGPT niet.

ChatGPT stelt geen vragen maar geeft antwoorden. Jij weet heel precies wat je zoekt, dus je stelt jezelf die vragen waar je oplossingen voor zoekt. Veel gesprekken met ChatGPT leveren pragmatische oplossingen op cognitieve vragen. Ze doen een beroep op je bewustzijn (weten) en zelfdiscipline (doen), maar blinde vlekken blijven blind.

Wat is het verschil tussen een gesprek met ChatGPT en met een mens?

Ieder mens heeft behalve een hoofd, ook een hart en een lijf. Het zijn juist die laatste twee die in een goed gesprek met een ander mens het verschil maken tussen je gehoord en gezien voelen, of niet. In mijn gesprekken met leiders krijg ik regelmatig de vraag om tips te geven over delegeren voor meer balans. Waar het uiteindelijk vaak over gaat is de behoefte aan controle. Wat we samen ontrafelen zijn angsten die ontstonden in de kindertijd in het gezin of op school, diep weggestopt of zelfs doorgegeven van generatie op generatie.

Als mens, als coach, voel ik mee met een situatie. Soms onderbreek ik ook een klant midden in zijn verhaal als ik afgeleid raak of het verhaal amper meer kan volgen. Als mijn lijf onrustig wordt tijdens een gesprek, benoem ik dat. Het is informatie, niet alleen voor mijzelf, maar soms ook voor de coachee. Mensen zijn meesters in het optrekken van complete rookgordijnen van woorden. We doen dat om onszelf te beschermen voor een waarheid die we moeilijk kunnen, durven of willen zien. Mijn lijf geeft mij informatie over de kwaliteit van het gesprek.

Mee-resoneren is een menselijke eigenschap en kunnen we allemaal. Als we op aarde komen, is voelen het eerste wat we leren. Denken en praten komen pas veel later. Daarom zijn programma’s als All You Need Is Love, of Het Familiediner zo populair – ze zijn voelbaar. Wie heeft er niet ooit kippenvel of rillingen gehad bij het horen van persoonlijke verhalen? Zelf overkomt het mij vaak bij een gesprek over opgekropt verdriet bij overledenen.

Coachgesprekken gaan over wezenlijke zaken

Een coach begint niet bij het opsommen van 10 tips, ook al wordt het gevraagd. Natuurlijk kan brainstormen zinvol zijn om voor jou passende oplossingen te verzinnen, al zijn de meeste coaches terughoudend in kant-en-klare adviezen. Door echter aanwezig te zijn, heldere doelen te stellen, gerichte vragen te stellen en fysieke oefeningen aan te bieden tijdens sessies heb ik krachtige life changes gezien in het moment. Laat me je een verhaal vertellen over een sessie met een manager.

Haar onderbewuste wist van de onzin, ze had zichzelf echter nooit toegestaan ze weg te doen. Loyaal aan vroeger. Zoals ooit een docent zei: “kijk het beest in de bek, want anders blijft hij je bijten”. Vaak ervaren coachees, na lichamelijke coaching of systemische oefeningen, werkelijke rust.

Het lichaam liegt niet, nooit

Jouw lichaam is als een beschermer van jouw belangen. Je lijf reageert altijd in het hier-en-nu, maar soms kan het worden getriggerd door oude ervaringen. Dus ook al weet ik dat ik heel veel mensen kan bellen voor hulp, mijn lichaam blijft gespannen reageren. Mijn nek verstijft, mijn neus verstopt. Ik (h)erken dat ik vroeger te weinig hulp kreeg als ik erom vroeg. Ik heb ondertussen, ook vele coaching sessies verder, zicht gekregen op mijn eigen gezin van herkomst.

Het is ook oké dat ik dit in het heden nog steeds spannend vind en neem nu veel meer risico op ‘nee, ik help je niet’. Ik heb zelfs een lijstje namen, mijn hulptroepen, op mijn whiteboard staan, het helpt mij actief herinneren. Ik accepteer dat ik hulpvragen spannend vind. Telkens opnieuw. Onlangs onderzocht ik in een systemische intervisie het thema ‘alleen staan’. Pfff, die kwam binnen. Ik zie meteen de connectie met geen hulp durven vragen.

Artificial intelligence en menselijke interactie

Heeft AI ook werkelijk interactie met mij? Nee, dat doet het niet. Coaches kunnen en durven door te vragen in jouw belang. Ze stellen vragen die je zelf niet aan ChatGPT zou stellen. Simpelweg omdat we die vragen niet zelf bedenken.

Gaat AI, mij als de coach vervangen? Ik durf nu te stellen dat AI de coach niet gaat vervangen en heb ik in de toekomst tijdens de lunch nog kaas op mijn brood.

We hebben andere mensen nodig om mee te resoneren op wat de moeite waard is om hoorbaar en voelbaar te maken. Mensen bouwen relaties met andere mensen, en vanuit die relatie groeit (zelf)vertrouwen, of niet. Hierdoor leren we onszelf te verhouden tot onszelf, en tot anderen. Neem gerust contact op voor een menselijk gesprek.

Bronnen en leestips:

Wil je meer tips:

• Installeer ChatGPT https://chat.openai.com/

• De nieuwe AI-software van Google heet Gemini: Gemini

Epiloog – wat als ChatGPT deze blog had geschreven?

Nadat ik deze blog geschreven had, heb ik de titel van deze blog ook aan ChatGPT en Google’s Bard voorgelegd (en niet andersom):

Wat is het verschil tussen ChatGPT/ AI en een coachgesprek? Ik heb ooit gehoord dat er nog 2 beroepen in de toekomst bestaan: automatisering en coaches. Ik heb mijzelf de vraag gesteld: waar gaat AI de coach vervangen en waar niet?

Angelique Schrama

Wat concluderen ze, overigens na eerst een lap tekst en tips opgehoest te hebben?

Bron: ChatGPT
Wat betreft de toekomst van beroepen, hoewel automatisering en robotisering toenemen, zal er waarschijnlijk altijd behoefte zijn aan menselijke interactie, empathie en begeleiding. Coaches kunnen een waardevolle rol spelen in het ondersteunen van individuen bij persoonlijke ontwikkeling, het overwinnen van obstakels en het behalen van doelen. AI kan echter aanvullende ondersteuning bieden, bijvoorbeeld door het verstrekken van informatie, het automatiseren van bepaalde taken en het optimaliseren van processen. Het ideale scenario kan zijn dat menselijke coaches en AI samenwerken om een uitgebreider en effectiever ondersteuningsnetwerk te bieden.

Bron: Gemini
Om te eindigen met een antwoord op deze vraag zoals de gloednieuwe AI-tool van Google concludeert:
De beroepen die in de toekomst zullen blijven bestaan, zijn beroepen waarbij creativiteit, empathie en menselijk contact belangrijk zijn.

Met bovenstaande ben ik het helemaal eens. Wat zijn jouw eigen ervaringen met AI? Ik nodig je uit om jouw mening te delen met ons.