1. Home
  2. |
  3. Blog
  4. |
  5. Zelf leerling blijven om...

Zelf leerling blijven om leermeester te kunnen worden

door | 25 maart 2022

Ik heb er weer een certificaat bij: ik ben opgeleid tot systemisch organisatiebegeleider. Maar man, man, wat een worsteling deze opleiding. Ik neem jullie mee in mijn leerproces.

Deze opleiding is bedoeld voor mensen die te maken hebben met organisatieveranderingen en ontwikkelprocessen van mensen. Relevante vakkennis dus, ten behoeve van mijn vakmanschap en meesterschap.

Wat een worsteling deze opleiding. Ik neem jullie mee in mijn leerproces. Niet omdat mijn leerproces perse zo interessant is, maar omdat ik mensen in teams en in individuele coaching ook zie worstelen met ontwikkeling. Ik heb weer aan den lijve ervaren hoe dit worstelen voelt, ook al is dat voor de buitenwereld vaak onzichtbaar. Hoe kwetsbaar het kan voelen als je in dit leerproces zit, én welke waarde het resultaat van al dat geworstel kan zijn. 

Ik wilde weer leerling zijn

Aan het begin van de opleiding, van iedere opleiding en coaching, vroegen ze wat ik wilde (af)leren. Dit helpt focussen en wat ik wil leren, beter te zien. Ik schreef een brief uit het hart. Ik wilde mij weer leerling wilde voelen; nieuwe interventie-ideeën opdoen, nieuwe methodes leren, leren van medestudenten. Ik was gretig op zoek naar nieuwe informatie.

Maar iets willen, betekent niet automatisch dat ik dit ook kan. Ik ging er vol voor, gemotiveerd omdat ik er klaar voor was om meer leren. Dacht ik….

De eerste weerstand: leerboek lezen

Na het eerste blok kregen we het huiswerk mee: 5 hoofdstukken lezen uit De tekens verstaan. Direct voelde ik het naar mijn keel grijpen. Ik ben een echte lezer, maar zodra dit huiswerk wordt, dan blokkeer ik. Ik herken de patronen ondertussen, en toch verbaast het mij steeds weer. Het ‘moetje’ in mij vecht ertegen.

Tijdens mijn werk geef ik mensen ook wel eens leestips. Als hun leren meer praktisch is, dan zijn bijvoorbeeld YouTube video’s, een gesprek met iemand, een oefening uitwerken of kleine blogs toegankelijker. En als ze het niet doen, prima. Ik snap het. Ken jij jouw leerstijl?

Mijn leerstijl is luisteren, praten en experimenteren. Geef me een casus van iemand, en ik ga actief op zoek naar mijn informatie. Als er een reden is om iets op te zoeken, gaat dit me makkelijk af, maar lezen om te leren..brrr.

De tweede weerstand: verslagen maken

Halverwege moest ik een reflectieverslag maken. Ik reflecteer veel in mijn hoofd, na iedere coachingsessie weer, maar het op papier zetten is voor mij lastig. Ik ben geen schrijver.

De eindtoets was een begeleidingsplan uitschrijven. Dit stel ik (uiteraard) tot het laatst uit, deadlines helpen mij meestal wel. Maar tegelijk vroeg ik mij ook af, waarom ik dit wilde maken. Een intervisiegenoot verwoorde het treffend: is dit voor mij dienend, of is het voor het behalen van het diploma?

Systemisch interessant, want oude patronen kwamen boven: Weerstand als ik iets moet (dominante vader). Bijzonder hoe ik dit patroon ook op dit punt in mijn leven tegenkom. Ik wilde het niet maken, dus belde de docent. Die zei dat het niet hoeft, en de enige consequentie is dat ik geen certificaat kreeg. Alsof ik deze gegunde vrijheid nodig had om mijzelf er mee te verbinden. Boven alles ben ik mens… overigens een veel gehoorde term in de opleiding.

De theorie toepassen op de praktijk. Het er nog eens bijnemen, lezen, vertalen naar de praktijk. Wat een werk! Ik heb het gemaakt. Ik heb het boek erbij gepakt, en ik wist de informatie te vinden.

Reflecteren als vakmanschap

Reflecteren is voor coaches relevant vakmanschap, omdat het ook de essentie is van coaching en teambegeleiding, en we werken vaak alleen. Ik ben extravert; stel me een vraag en ik ga hardop nadenken. Geef me een whiteboard en ik pruttel hardop met een stift. In mijn eigen intervisiegroep, dan breng ik casuïstiek in en toets mijn denk- en werkwijze, hardop. Fijn.

Het verslag voelde voor mij aan als woordendiarree. Ik ben trots op de manier waarop ik in de praktijk werk, maar was het op het verslag niet. Ik vond het gekunsteld, alsof ik de docent wilde pleasen, in plaats van serieus terug te kijken op mijn eigen handelen. Het was spannend. Toch moest ik het wel doen, om voor te gaan in de gewenste beweging.

Voor managers is zelfreflectie ook relevant vakmanschap. Je neemt het eigen functioneren en overdracht regelmatig onder de loep, om te verfieren of je de juiste dingen doet voor team en organisatie. Als de zelfredzaamheid en autonomie van een team vergroot moet worden is zelfreflectie een kerncompetentie, en ga je daarin als leider voor.

Intervisiegroep

Bij dit soort opleidingen intergreer je het geleerde met medestudenten tijdens intervisie en doe je zonder docent. Elkaar bevragen, uitdagen, inspireren en je eigen patronen onderzoeken. Reflecteren op mijzelf is kwetsbaar. Om hulp vragen, is de basis van groeien met elkaar. Maar dit vergt ook moed en veiligheid in de groep.

De docent daagde ons uit: ben je al ingestapt en voel je je lid? Het was een vraag die mij lang bezighield. Mijzelf verbinden met gelijken is voor mij spannend. Ik ben vroeger gepest, dus mijzelf verhouden in groepen daar heb ik een haat-liefde verhouding mee.

Ik wil erbij horen, en ik wil er op ieder moment weer uit kunnen stappen. Hoe veilig is de groep? Wat laat ik van mijzelf zien? Ik had er tijd voor nodig om te onderzoeken hoe dit voor mij zat in deze groep.

De teamfasen van Tuckman en groepsdynamica

In teams is altijd groepsdynamiek aanwezig, en is de rol van de leider (mede)bepalend voor de gewenste ontwikkeling. Te vaak zie ik leiders die een team te snel zelfstandig willen laten werken. Ze willen dienend zijn terwijl soms eerst leidend nodig is, voor de teamveiligheid.

In de intervisie en de studiedagen hadden we teamdynamiek in een snelkookpan. Het heeft gestormd, en ik overwoog te stoppen. Opgeven? Opgeven zit niet in mijn DNA, dan kan toch niet? Dat voelt als falen, liever doorgaan dan lief te zijn voor mijzelf. Ook dit had ik onder ogen te zien. Hoe doe ik dat, mag ik stoppen? Ik zocht zelf steun en besloot door te gaan, maar wel op een andere basis. Minder emotioneel, met het onderscheid tussen een ‘oud verhaal’ en het heden.

Mijn docent heeft het leiderschap ook voorgedaan in de opleiding. In het begin meer leidend, aan het eind het meer aan onszelf over gelaten. En beschikbaar wanneer ik het nodig had. Het laatste blok, het examen, was spannend en prachtig met elkaar. We waren echt kwetsbaar, zichtbaar en trots op wat eenieder heeft doorgemaakt. De dynamiek in de groep diende mij om te kunnen leren.

Integreren in bedrijf, als leermeester en leerling

Zoals eerder genoemd leer ik pas door te integreren in de praktijk. De boeken erbij te pakken, te reflecteren op mijn manier. Ik neem de woorden van de docent serieus: “Je bent zo kritisch op jezelf. Wat jij als woordendiarree ziet, is voor mij een prachtig verhaal waarin je zichtbaar wordt.” Daar zit mijn werkelijke leren in deze opleiding.

Ik ben een certificaat rijker, maar bovenal heb ik een werkelijk gevoelde ontwikkelingsreis gemaakt. Ik heb zelf weer ervaren wat ik van mijn klanten vraag. Hoe spannend ik het zelf vond en mijn ‘crisis momenten’, waardoor ik me weer makkelijker kan verplaatsen in hun ervaringen. Dit feit alleen al, zorgt ervoor dat ik liefdevol wil begeleiden en de veiligheid in groepen serieus neem. Want ik heb ervaren dat dan ontwikkeling en leren mogelijk wordt.

Voor werkelijk meesterschap, zal ik, zucht, altijd leerling moeten blijven. Dit is wijsheid uit de Tao, maar nu eerst maar eens integreren. Voelen, weten, doen. Ook voor mij.

Meer informatie

MENSEN TRANSFORMEREN ORGANISATIES

Meer informatie over onze diensten transitie, ontwikkeling of coaching? We plannen graag een afspraak.

Social Media

Wij posten met regelmaat updates en artikelen op social media kanalen. Wil je ons volgen?

Meer blogs

Iemand zijn. Op zoek naar de toepasbaarheid van dit boek

Iemand zijn. Op zoek naar de toepasbaarheid van dit boek

Een vertaling van dat hele dikke boek IEMAND ZIJN van Joep Dohmen naar de alledaagse praktijk: over mijzelf, de onderneming, het coachvak. Op een vrije manier mee omgaan om te ontdekken of het waardevol is voor organisaties, directeuren, managers en teams.

Laten we samen deze reis maken, samen groeien en leren. Jouw inzichten zijn net zo waardevol als die van Dohmen of mij, dus laten we delen en ontdekken.

Een dialoog tussen mens en machine: gaat AI de coach vervangen?

Een dialoog tussen mens en machine: gaat AI de coach vervangen?

Tijdens een smakelijke lunch met mijn man, informaticus van beroep, spreken we tussen de soep en het hoofdgerecht over ChatGPT. Hij vraagt mij of mijn beroep als coach nog wel toekomstbestendig is.

Een heerlijk pittige vraag die me aanzet deze te beantwoorden in dit blog. Gaat AI coaching vervangen of niet?

Rust, reinheid en regelmaat

Rust, reinheid en regelmaat

Velen van ons zijn opgegroeid met aloude adagium ‘Rust, Reinheid en Regelmaat’ als dé sleutel tot gezonde opvoeding. Dat is wat we bedrijven en hun werknemers ook van harte gunnen. Maar laten we duidelijk zijn, we hebben het niet over de soort rust waarbij je in slaap valt, de reinheid van kraakheldere toiletten, of het soort regelmaat dat in monotone sleur vervalt. Nee, we hebben het over iets anders. Een blog over de drie R’en die bedrijven dringend nodig hebben.